سوالی که قطعا برای هر دانشجو پیش آمده؛ رساله دکتری چیست و چه تفاوتی با پایان نامه دارد؟ در این مقاله بصورت مفصل به این موضوع میپردازیم.
- رساله دکتری چیست؟ (پایان نامه دکتری)
- تفاوت پایان نامه و رساله
- نگارش رساله دکتری
- دفاع از رساله دکتری
- ماک دفاع از پایان نامه و رساله
حتما بخوانید: پایان نامه چیست؟ راهنمای جامع نگارش پایان نامه
رساله دکتری چیست؟ (پایان نامه دکتری)
تمام دانشجویان مقطع کارشناسی ارشد باید برای اتمام دوره تحصیل و اخذ مدرک کارشناسی ارشد، پایان نامه خود را ارائه دهند و در یک جلسه رسمی از آن دفاع کنند.
رساله دکتری نیز فرایند مشابهی است که دانشجویان مقطع دکتری باید برای فارغ‌التحصیلی خود طی کنند. ولی رساله تفاوت‌های جزئی با پایان نامه دارد که در ادامه به آن خواهیم پرداخت.
هدف از الزام رساله برای دانشجویان دکتری، ارزیابی و سنجش آمادگی و تسلط دانشجو بر حوزه تحصیلی و همچنین ارزیابی توانایی داوطلب در انجام پژوهش و ارائه تحقیقات اوست. ولی نباید به آن به چشم یک آزمون سختگیرانه نگاه کرد. به عبارتی رساله، یک کار پژوهشی برای افزایش مهارت های دانشجو و کسب شایستگی برای دریافت مدرک تحصیلی است.
تفاوت پایان نامه و رساله
تفاوت اصلی بین پایان نامه و رساله در سطح علمی و دامنه کار نهفته است. پایان نامه معمولاً برای مدرک کارشناسی ارشد ارائه می شود و دانش دانشجو را در یک حوزه موضوعی خاص به نمایش می گذارد. از سوی دیگر ، پایان نامه یک قطعه علمی گسترده تر است و برای اخذ مدرک دکترا مورد نیاز است. رساله شامل کار تحقیقاتی است که نظریه ها یا بینش های جدیدی را در زمینه مورد تحقیق ارائه می کند.
حتما بخوانید: تفاوت پایان نامه و رساله در چیست؟
علاوه بر این، در حالی که یک پایان نامه معمولا کوتاه‌تر است و بر نشان دادن تسلط دانشجو تمرکز دارد، رساله طولانی تر است و شامل منابع، زمان و تحقیقات بیشتر است. قالب‌بندی و سبک رساله معمولاً در مقایسه با پایان نامه رسمی‌تر است و ساختارهای خاصی توسط دانشگاه‌های مختلف ارائه میشود.
نگارش رساله دکتری
ثبت سفارش
مقدمه
مقدمه رساله جزء ضروری پروژه تحقیقاتی رساله دکتری است. مقدمه به عنوان اولین برداشت از کار محقق عمل می‌کند و لحن کل رساله را تعیین می کند. مقدمه باید یک نمای کلی روشن و مختصر از مسئله تحقیق ، سؤال تحقیق و اهمیت مطالعه ارائه دهد.
این بخش باید به شیوه ای منطقی و منسجم تنظیم شود. باید با مرور مختصری از مسئله تحقیق شروع شود و ارتباط و اهمیت آن را برجسته کند. باید با بیان واضحی از سؤال تحقیق همراه باشد که باید مشخص و به خوبی تعریف شود.
مقدمه همچنین باید مروری کوتاه بر روش شناسی مورد استفاده در مطالعه ارائه دهد. باید شامل توصیفی از طرح تحقیق، روش های جمع آوری داده ها و تکنیک های تجزیه و تحلیل داده ها باشد. محقق همچنین باید یک نمای کلی از نتایج مورد انتظار و پیامدهای آنها برای این زمینه ارائه دهد.
در نهایت ، مقدمه باید با مروری کوتاه بر فصول باقی مانده رساله به پایان برسد و موضوعات کلیدی که در هر فصل به آن پرداخته می شود ، برجسته شود. این به خواننده نقشه راه روشنی از پروژه تحقیقاتی ارائه می دهد و به آنها کمک می کند تا رساله را درک کنند.
مبانی نظری
در مبانی نظری رساله، ایجاد یک چارچوب قوی که زیربنای کار تحقیقاتی باشد، بسیار مهم است. مبانی نظری به عنوان ستون فقرات فکری عمل می کند، جهت مطالعه را هدایت می کند و لنزی برای تفسیر یافته ها فراهم می کند. در هسته خود، بخش مبانی نظری، مفاهیم و مدل‌هایی را که پرسش‌ها و فرضیه‌های تحقیق را بیان می‌کنند، توضیح می‌دهد.
محور این بخش، شناسایی و بحث درباره نظریه های کلیدی مرتبط با موضوع تحقیق است. این نظریه ها به عنوان چارچوب عمل می کنند، از ساختار پایان نامه پشتیبانی می کنند و یک دیدگاه نظری ارائه می دهند که از طریق آن داده‌ها را تجزیه و تحلیل و نتیجه گیری می شود. علاوه بر این، بیان چگونگی ارتباط این نظریه ها با اهداف تحقیق برای ایجاد انسجام و ارتباط در مطالعه ضروری است.
علاوه بر نظریه ها، چارچوب های مفهومی نقشی محوری در شکل دادن به طرح تحقیق ایفا می کنند. این چارچوب ها نقشه راه را برای درک روابط بین متغیرها، فرمول فرضیه ها و روش تحقیق ارائه می کنند.
علاوه بر این، اذعان به محدودیت‌ها و انتقادات نظریه‌ها یا چارچوب‌های انتخابی برای نشان دادن درک دقیق از چشم‌انداز تحقیق ضروری است. با درگیر شدن با بحث‌های علمی و دیدگاه‌های جایگزین، محققان میتوانند مبانی نظری خود را غنی کنند و درک جامعی از موضوع را به نمایش بگذارند.
روش تحقیق
بخش روش تحقیق رساله جزء مهمی است که روش شناسی به کار گرفته شده در مطالعه را تشریح می کند. در این بخش، طرح تحقیق، تکنیک های جمع آوری داده ها و روش های تحلیلی مورد استفاده برای جمع آوری و تجزیه و تحلیل داده ها توضیح داده می شود. هدف این بخش اطمینان از شفافیت، تکرارپذیری و اعتبار یافته های تحقیق است.
بخش روش تحقیق معمولاً با مروری کوتاه بر مسئله تحقیق و اهداف تحقیق آغاز می شود. پس از آن شرح مفصلی از طرح تحقیق ارائه می شود که شامل سؤال تحقیق، فرضیه ها و چارچوب نظری هدایت کننده مطالعه است. طرح تحقیق باید برای پاسخگویی به سوال تحقیق مناسب بوده و به وضوح توضیح داده شود.
بخش بعدی روش تحقیق به تشریح تکنیک های جمع آوری داده های مورد استفاده در تحقیق می پردازد. این شامل توصیف نمونه، روش نمونه گیری و ابزار جمع آوری داده های مورد استفاده می باشد. نمونه باید معرف جامعه مورد مطالعه باشد و روش نمونه گیری متناسب با سوال تحقیق باشد. ابزار گردآوری داده ها باید معتبر و پایا بوده و استفاده از آنها توجیه پذیر باشد.
بخش روش تحقیق نیز شامل شرح مفصلی از تکنیک های تجزیه و تحلیل داده های مورد استفاده می باشد. این شامل شرح روش های تحلیلی، آزمون های آماری مورد استفاده، و نرم افزار مورد استفاده برای تجزیه و تحلیل داده ها است. رویه های تحلیلی باید برای پاسخگویی به سوال تحقیق مناسب باشد و آزمون های آماری باید بر اساس ماهیت داده ها انتخاب شوند.
یافته‌ها
هنگام تهیه بخش یافته های رساله، ارائه یک تحلیل جامع و ساختار یافته از نتایج تحقیق ضروری است. این بخش به عنوان هسته رساله عمل می کند که در آن محقق نتایج به دست آمده از مطالعه را با دقت ارائه و تفسیر می کند. بخش یافته ها باید به طور روشمند سازماندهی شود و با یک مقدمه روشن شروع شود که هدف مطالعه را مشخص می کند و به ارائه دقیق نتایج تبدیل می شود.
در این بخش، محققان باید صرفاً از تکرار مجدد داده ها خودداری کنند، بلکه در عوض بر روشن کردن اهمیت یافته ها در رابطه با سؤالات یا فرضیه های تحقیق تمرکز کنند. ارائه یک روایت منسجم که نتایج را به ادبیات موجود مرتبط می‌کند و هر گونه انحراف یا تأیید را از مطالعات قبلی برجسته می‌کند، بسیار مهم است. علاوه بر این، محققان باید از وسایل کمک بصری مناسب مانند جداول و نمودارها برای افزایش وضوح و درک نتایج ارائه شده استفاده کنند.
علاوه بر این، محققان باید عینیت و دقت را در گزارش یافته های خود حفظ کنند و از هر گونه سوگیری یا تفسیر ذهنی اجتناب کنند. هر یافته باید به وضوح بیان شود، با داده های مرتبط پشتیبانی شود، و همراه با تجزیه و تحلیل کاملی باشد که به مفاهیم آن بپردازد. علاوه بر این، محققان باید هرگونه محدودیتی را که در طول مطالعه با آن مواجه می‌شوند تصدیق کنند و در مورد اینکه چگونه این محدودیت‌ها ممکن است بر نتایج تأثیر بگذارند، بحث کنند.
نتایج
به پایان رساندن رساله دکتری یک لحظه مهم است که ماهیت کار تحقیقاتی انجام شده را در بر می گیرد. نتیجه گیری پایان نامه به عنوان فصل پایانی عمل می کند و خلاصه ای جامع از یافته ها، مفاهیم و مشارکت های مطالعه در زمینه مطالعه را ارائه می دهد.
در تدوین رساله، بازنگری مجدد اهداف تحقیق و برجسته کردن چگونگی دستیابی به آنها از طریق نتایج مطالعه ضروری است. این بخش باید به طور خلاصه یافته های کلیدی را تکرار کند و بر ارتباط و تأثیر آنها بر کسترش علوم دانشگاهی تأکید کند. علاوه بر این، بررسی هر گونه نتایج غیرمنتظره یا محدودیت‌هایی که در طول فرآیند تحقیق با آن مواجه می‌شوند ضروری است، و یک گزارش شفاف از محدوده و مرزهای مطالعه ارائه میشود.
علاوه بر این، نتیجه پایان نامه فرصتی را برای بحث در مورد مفاهیم عملی یافته های تحقیق و ارائه توصیه هایی برای کارهای تحقیقاتی آینده ارائه می دهد. با زمینه‌سازی مطالعه در ادبیات و چارچوب‌های نظری موجود، محققان میتوانند نشان دهند که چگونه کار آنها به پیشرفت دانش در این زمینه کمک می‌کند و به طور بالقوه بر رویه‌ها یا سیاست‌های دنیای واقعی تأثیر می‌گذارد.
دفاع از رساله دکتری
دفاع از رساله دکتری تفاوت چندانی با دفاع از پایان نامه ندارد. تنها مدت زمان ارائه در جلسه دفاع از رساله دکتری به دلیل گسترده‌تر بودن بیشتر از زمان ارائه پایان نامه است. در ضمن در جلسه دفاع از پایان نامه، کمیته پایان نامه یک تیم داوری سه نفره است ولی در دفاع از رساله دکتری کمیته شامل یک تیم داوری نه نفره خواهد بود.
حتما بخوانید: دفاع از رساله چیست و چه تفاوتی با دفاع از پایان نامه دارد؟
ماک دفاع از پایان نامه و رساله
برای اولین بار در ایران، جلسات شبیه سازی دفاع از پایان نامه با عنوان “ماک دفاع از پایان نامه” توسط آکادمی الماس برگزار میشود. دانشجویان کارشناسی ارشد و دکتری میتوانند برای کسب آمادگی لازم برای جلسه دفاع از پایان نامه و رساله، در جلسات ماک دفاع آکادمی الماس شرکت کننده.
