مقاله گیاه پولک و خواص آنتی باکتریایی آن

مقاله گیاه پولک و خواص آنتی باکتریایی آن

چکیده

اگرچه آنتی بیوتیک­ها به عنوان درمان مرسوم در بیماری­های عفونی استفاده می­شود، اما این درمان­ها با مشکلات زیادی از جمله عوارض جانبی ناخواسته و مقاومت نسبت به آنتی بیوتیک­ها همراه می­باشند. گیاهان می­توانند به عنوان یک جانشین مناسب برای داروهای شیمیایی در نظر گرفته شوند. گیاه پولک یکی از گیاهان دارویی است که سابقه بسیار طولانی در طب سنتی داشته و در درمان بسیاری از بیماری­ها کاربرد دارد. پولک خاصیت ضد عفونت داخلی، آنتی باکتری. ضد آسم، ضد سینوزیت، ضد التهابی و  درمان عفونت­های مجاری تنفسی دارد و از این گیاه به عنوان پنی سیلین گیاهی و طبیعی یاد می­شود. هدف از این مطالعه بررسی اثر فیتوشیمیایی و آنتی باکتریالی عصاره­ی اتانولی، ۲- پروپانول و n- هگزان گیاه پولک بر روی باکتری­های استافیلوکوکوس اورئوس، اشرشیا کولای، باسیلوس سوبتیلیس و سالمونلا انتریکا می باشد.در این پژوهش بعد از عصاره­گیری با حلال­های اتانولی، ۲- پروپانول و n- هگزان با دستگاه سوکسله و پس از تبخیر حلال با دستگاه روتاری ، و بعد از متیلاسیون  ، به GC-MASS تزریق شد؛ و ماده شناسایی گردید. مطالعات مربوط به هاله­ی عدم رشد، حداقل غلظت مهار کنندگی (MIC) و حداقل غلظت کشندگی (MBC) انجام شد. مقادیر مربوط به MIC و MBC عصاره­ی اتانولی ۲- پروپانول و n- هگزان گیاه پولک به ترتیب MIC 5/12-78/0%، ۲۵/۶-۷۸/۰% و ۵۰-۵/۱۲% بدست آمد. MBC مربوط به عصاره­ اتانولی، ۲- پروپانول و n- هگزان به ترتیب ۵/۱۲-۷۸/۰%، ۲۵/۶-۷۸/۰% و ۱۰۰-۵/۱۲% است.

مقدمه

مصرف گیاهان دارویی و تجویز داروهای گیاهی ریشه در طبابت تاریخ بشر دارد ؛ و در دوران معاصر و در اکثر جوامع بشری با  مقبولیت روز افزونی مواجه شده اند. به این مناسبت، بررسی و کشف مکانیسم های تأثیرات آنها و به اثبات رساندن اثربخشی بسیاری از این مواد، مورد توجه جوامع علمی وتحقیقاتی می باشد. امروزه به جهت مقاومت باکتری های بیماریزا در برابر آنتی بیوتیکها ، درمان بیماریهای عفونی را با مشکل مواجه ساخته و درضمن ، به جهت عوارض جانبی درمانهای دارویی شیمیایی ، منجر به اقبال روزافزون به سوی گیاهان دارویی گشته است. در این میان ، یکی از این گیاهان دارویی ، پولک است که در طب سنتی ایران برای درمان بیماریهای عفونی مجاری تنفسی ( سرماخوردگی و سینوزیت ) ؛ همچنین آسم ، روماتیسم و سایر شرایط التهابی مورد استفاده قرار می گیرد.

” این گیاه به نام علمی  schtschegleevii Stachysشناخته می­شود. آثار ضد میکروبی گونه­ Schtschegleevii Stachys هنوز ناشناخته باقی مانده است” [۱]. در منابع آکادمیک نیز به آثار آنتی باکتریال این گیاه تأکید شده است. “جنس Stachys بیش از ۳۰۰ گونه دارد که در ایران ۳۴ گونه آن شناسایی شده است. گونه­ی schtschegleevii Stachys گیاهی است پایا، بوته­ای، ریزوم­دار به ارتفاع ۳۰ سانتی متر پوشیده از کرک­های خزی سفید، ساقه این گیاه دارای برگ­های متراکم در قاعده ضخیم، خیزان، ایستاده، متعدد، دارای شاخه­های زیاد کوتاه و دسته­ای و برگ­ها با پهنک بیضی یا تخم مرغی مثلثی با دم برگ بسیار کوتاه یا تقریباَ فاقد آن و دارای رگ برگ­های مشخص است “[۲].

“این گیاه در ایران در استانهای مازندران، آذربایجان و سمنان پراکنده است. آثار آنتی باکتریال در بعضی گونه های این گیاه یافت شده است “[۳و ۴ ]. پژوهشگران در جهت شناسایی ترکیبات شیمیایی پولک ، تحقیقاتی را انجام داده اند از جمله اینکه :

Kumarasamy” و همکاران درسال ۲۰۰۷ ترکیبات فنولیک و گلیکوزیدی گیاه پولک را با روش کروماتوگرافی (GC-MASS) آنالیز کردندو۵&6]]. رضازاده و همکاران سال ۲۰۰۴ برخی ترکیبات شیمیایی اسانس چندگونه از گیاه پولک مانندstachy balausaebioss  و stachy schtschegleevii  را شناسایی کردند”[۷]. همچنین :” Marriotti و همکاران (سال ۱۹۹۷) ترکیبات گوناگون اسانس گونه­ای از گیاه پولک را باروش کروماتوگرافی شناسایی کرده و ترکیبات از جمله ترپنین، آلفا پینن، آلفاترپینول را جداسازی کردند باتوجه به ترکیبات جداسازی شده از اسانس می­توان گفت عصاره­ی گیاه پولک دارای ترکیبات شیمیایی فراوان بوده که اثرات ضد میکروبی آن نیز مربوط به همین ترکیبات است بنابراین توصیه می­گردد در مطالعات آینده ترکیبات عصاره­ی پولک شناسایی شود” [۸].

در این تحقیق ، ضمن عصاره گیری از گیاه پولک در حلالهای مختلف، اثرات ضد میکروبی آن بررسی شده است . ابتدا عصاره n- هگزان تهیه شده و سپس عصاره های اتانولی و ۲-پروپانولی آن تهیه و بعد آثارضد میکروبی گیاه پولک مورد بررسی قرارگرفته و مطالعات مربوط به هاله عدم رشد ، حداقل غلظت مهارکنندگی ( MIC ) و حداقل غلظت کشندگی ( MBC) انجام گرفته اند .