اثربخشی رویکرد ایماگوتراپی و آموزش برنامه ی سیستماتیک ارتباط زوجین بر افزایش سازگاری – صمیمیت و تاب آوری زوجین
چکیده
مقدمه و هدف: توجه به عوامل مرتبط و تاثیرگذار بر سازگاری زناشویی، صمیمیت و تاب آوری آنها از مهمترین کارها در زمینه ارتقاء کارکردهای مثبت خانواده میباشد. باتوجه به همین امر، پژوهش حاضر به بررسی تاثیر آموزش ایماگوتراپی و رویکرد سیستماتیک ارتباط زوجین بر تاب آوری، صمیمیت زناشویی و افزایش سازگاری زناشویی پرداخته است. پژوهش نیمه تجربی(آزمایشی) از نوع پیش آزمون، پس آزمون با گروه آزمایش و گواه بود. جامعه آماری پژوهش همه زوجین شهر بوشهر در سال ۱۳۹۴ بودند. ابتدا به روش نمونه گیری در دسترس تعداد ۳۲ زوج انتخاب شد، سپس به روش تصادفی در دوگروه آزمایش و گواه جای گذاری شدند. ابتدا پیش آزمون اجرا شد و شرکت کنندگان به مقیاس تاب آوری کانر و دیوید سون، پرسشنامه صمیمیت باگاروزی و ﻣﻘﯿﺎس ﺳﺎزﮔﺎری زﻧﺎﺷﻮﯾﯽ پاسخ دادند، پروتکل های آموزشی اجرا شد و سپس از گروه آزمایش، پس آزمون گرفته شد. داده های دریافتی توسط فرمول های آمار توصیفی(میانگین و انحراف استاندارد) و آمار استنباطی(تحلیل کوواریانس) با استفاده از نرم افزار آماری SPSS20 مورد تحلیل قرار گرفت. یافته ها نشان داد که آموزش رویکرد سیستماتیک و تصویرسازی متقابل بر تاب آوری، سازگاری و صمیمیت زناشویی تاثیر معنادار دارند.
کلیدواژها: ایماگوتراپی، صمیمیت زناشویی، تاب آوری، سازگای زناشویی، رویکرد سیستماتیک ارتباط زوجین
بیان مساله
با توجه به افزایش مشکلات زوجین در برقراری ارتباط با یکدیگر و درک متقابل از همدیگر و اینکه افزایش تقاضای زوجین جوان برای آموزش مهارت های ارتیاطی و نحوهی برخورد با این ناسازگاریها رو به افزایش است و اینکه جامعه با معضل ناسازگاریهای زوجین و طلاق روبرو هست پس قابل توجیح است که با توجه به نیاز جامعه, نتایج این تحقیق میتواند کمک شایانی به مشاوران خانواده کند. این تحقیق بررسی می کند اثربخشی دو رویکرد ایماگوتراپی و آموزش برنامه سیستماتیک ارتباط زوجین بر صمیمیت و سازگاری و تاب آوری در ارتباط زوجین. ایماگوتراپی“یک درمان کوتاه مدت است که بینش و مهارتهای عملی را ترکیب می کند در این دیدگاه هدف مشکلات زناشویی تلاش برای حفظ تماس است و هدف درمان را فرآیند تسهیل و حفظ دوباره تماس می داند و قلب این دیدگاه کمک به زوجین برای ایجاد تماس سالم با یکدیگر و همدلی بیشتر برای درک یکدیگر از طریق مکالمه و گفتگوی آگاهانه و ایجاد یک محیط امن برای ارضا نیازها و التیام زخم های کودکی است”( لیبرت[۱]، ۲۰۰۵).
هندریکس ( بوجودآورنده ی ایماگو ) میگوید:
ایماگوتراپی برتاثیر ناخودآگاه تجارب کودکی بر انتخاب همسر و تمایل ناخودآگاه افراد برای التیام و تکمیل شخصی از طریق ارتباط تاکید می کند. تاکید عملی روی ارائه روشها، فرآیند و مهارت درمانی برای کمک به زوجین برای ایجاد یک ازدواج آگاهانه است.
بنابراین با استفاده از کمک درمانگر که دراین رویکرد نقش یک تسهیل کننده را دارد می توانیم این جریان التیام را به پیش ببریم.
ایماگو تراپی (تصویرسازی ارتباطی)پارادایمی است که به افزایش ارتباطات زوجین،اصلاح تثبیت های رشدی، ضربه جراحات دوران کودکی، و احیای تماس بین زوجین می پردازد.
هارویل هندریکس در نظریه ی انتخاب همسر می گوید: ما در انتخاب همسر به دنبال کسی هستیم که ویژگی ها و خصوصیات ایماگوی ما را را داشته باشد.
رویکرد ایماگو صمیمیت عاطفی را با در میان گذاشتن احساسات مثبت و منفی با همسر از طریق فرآیند مکالمه آگاهانه می تواند در یک فضای امن به افزایش صمیمیت و در نتیجه کاهش ناسازگاری کمک شایانی کند و همچنین با ارائه تصویر واقعی از عشق , تصویر خیالی را بازسازی می کند(هندریکس و هانت[۲]، ۱۹۹۹).
شماری از عوامل در موفقیت و شکست روابط زناشویی سهیم هستنند. یکی از این عوامل نحوه ی برقراری ارتباط است. توانایی ایجاد یک ارتباط موفق عنصری ضروری است که همه تعاملات انسان از جمله تعامل با همسر و رضایت زناشویی را تحت تاثیر قرار میدهد (خواجه الدین و همکاران , ۱۳۸۹).
معمولا زوج های آشفته مهارت های ارتباطی کمتری را نسبت به زوج های غیر آشفته نشان میدهند و دید خوبی نسبت به ارتباطشان ندارند, این زوج ها بیشتر تمایل دارند از یکدیگر اجتناب کنند تا اینکه از طریق مذاکره مشکلات خود را حل کنند (کار[۳] , ۲۰۰۰) و زوج هایی که سازگاری و رضایتمندی خوبی دارند , مهرت های ارتباطشان را برای برخورد موثر با مشکلات مربورط به ازدواج گسترش داده اند (ویگل[۴] ,۲۰۰۵)
پژوهش هایی که با استفاده از شیوه های مداخله سعی در بهبود رضایت زناشویی داشتند , دریافتند که آموزش مهارت های ارتباطی باعث بهبود معنا داری در رضایت زناشویی و کیفیت روابط بین زوجین می شود . اغلب این برنامه های آموزشی بر اهمیت تمرین ارتباطی , شفاف سازی موقعیت های عدم توافق , افزایش صمیمیت در بین زوجین , مفهوم انتظارات زوجین از زندگی و تاثیر این ارتباطات بر روابط میان آنها تاکید است (احمدی , فتحی , اعتمادی ,۱۳۸۳ ).
“برنامه سیستماتیک ارتباط زوجین , از جمله برنامه های آموزشی مهارت های ارتباطی به زوجین است فرض اساس در این رویکرد این است برخی از افراد مهارت های ویژه و حیاتی ارتباطی را برای بهبود روابط صمیمانه نیاموخته اند یا فراموش کرده اند .”(میلر[۵] , نانلی[۶] , واکمن[۷] ,۱۹۹۱).
در این تحقیق اهمیت این دو رویکرد در بالا بردن سطح سازگاری , صمیمیت و تاب آوری زوجین بسیار می تواند موثر باشد و بالا بردن آگاهی و مهارت های ارتباطی زوجین و بازآموزی , تمرین و به کاربستن این مهارت ها در زندگی زناشویی میتوانند توانایی ایجاد یک ارتباط هدفمند و موثر را کسب کننند.و به بسیاری از مشکلات و ناسازگاریها ی ارتباطی پایان داد . و باعث ایجاد صمیمیت زوجین در ارتباط های خود شود.
با توجه به مباحث فوق سوال اصلی تحقیق حاضر اینست که آیا بین اثربخشی رویکرد ایماگوتراپی و رویکرد آموزش سیستماتیک ارتباط زوجین تفاوت معنی داری وجود دارد؟
فهرست مطالب
فصل اول: کلیات پژوهش… ۲
بیان مسئله. ۲
۱٫ ضرورت و اهمیت پژوهش…. ۴
۲٫ اهداف علمی.. ۴
۲٫ ۱٫ هدف کلی: ۴
۲٫ ۲٫ اهداف فرعی : ۵
۳٫ فرضیههای پژوهش…. ۵
۳٫ ۱٫ فرضیه اصلی : ۵
۳٫ ۲٫ فرضیه های فرعی : ۵
۴٫ تعاریف اصطلاحات… ۵
۴٫ ۱٫ تعاریف مفهومی.. ۵
۴٫ ۲٫ تعاریف عملیاتی.. ۶
فصل دوم: مبانی نظری و پیشینه پژوهش… ۷
خانواده ۸
۱٫ خانواده درمانی.. ۹
۱٫ ۱٫ تاریخچه خانواده درمانی.. ۱۰
۱٫ ۲٫ فرآیند خانواده درمانی.. ۱۲
۱٫ ۳٫ منطق زیر بنایی خانواده درمانی.. ۱۲
۱٫ ۳٫ ۱٫ رویکرد بنیادی: ۱۲
۱٫ ۳٫ ۲٫ رویکرد سیستمی : ( خانواده به عنوان یک سیستم ). ۱۳
۱٫ ۳٫ ۳٫ رویکردهای درمانی سیستمی در مقابل فردی: ۱۴
۱٫ ۳٫ ۴٫ رویکرد غنی سازی ارتباط.. ۱۴
۱٫ ۳٫ ۴٫ ۱٫ باورهای اساسی رویکرد غنی سازی ارتباط.. ۱۵
۱٫ ۳٫ ۴٫ ۲٫ ارزش ها در رویکرد غنی سازی ارتباط : ۱۵
۱٫ ۴٫ رویکرد روانکاوی و پویه های خانواده ( آکرمن). ۱۶
۱٫ ۵٫ رویکرد میلان. ۱۸
۱٫ ۶٫ رویکرد تحلیل گروهی نظامهای باز (اسکینر). ۱۹
۱٫ ۷٫ رویکرد خانواده درمانی مبتنی بر روابط فردی ( شارف و شارف ). ۲۱
۱٫ ۸٫ درمان بافت نگر اصول اخلاقی ارتباط و تراز پرداخت خانواده ( بوزورمنی – نگی ). ۲۲
۱٫ ۹٫ نظریه و روال کار در رویکردهای تجربه نگر / انسان گرا ۲۳
۱٫ ۱۰٫ رویکرد گشتالت درمانی خانواده ( کمپلر ). ۲۴
۱٫ ۱۱٫ رویکرد خانواده درمانی استراتژیک : ۲۵
۱٫ ۱۲٫ تکنیک های خانواده درمانی.. ۲۶
۱٫ ۱۳٫ خانوادههای کارآمد و خانوادههای ناکارآمد.. ۲۷
۲٫ رضایت زناشویی.. ۳۱
۲٫ ۱٫ مؤلفههای مؤثر در رضایت زناشویی: ۳۲
۲٫ ۲٫ رابطه جنسی و رضایت زناشویی: ۳۳
۲٫ ۳٫ مذهب و رضایت زناشویی زوجین: ۳۴
۲٫ ۴٫ رضایت زناشویی؛ تضمین کننده سلامت: ۳۵
۲٫ ۵٫ عوامل دخیل در استمرار زندگی مشترک: ۳۶
۲٫ ۶٫ رضایت از زندگی: ۳۶
۲٫ ۷٫ رضایت از زندگی و سلامت روان: ۳۸
۲٫ ۸٫ بهزیستی روانی و رضایت از زندگی: ۳۹
۲٫ ۹٫ احساس تنهایی و رضایت از زندگی: ۳۹
۳٫ تاب آوری.. ۴۰
۳٫ ۱٫ ویژگی های افراد تاب آور. ۴۶
۳٫ ۲٫ نقش محیط در تاب آوری.. ۴۷
۴٫ صمیمیت زناشویی.. ۴۷
۴٫ ۱٫ تعریف صمیمیت… ۴۹
۴٫ ۲٫ صمیمیت و سلامت… ۵۱
۴٫ ۳٫ صمیمیت و رضایت زناشویی.. ۵۱
۵٫ پیشینه. ۵۵
۵٫ ۱٫ پژوهش های داخلی.. ۵۵
۵٫ ۲٫ پژوهش های خارجی.. ۵۷
۳ فصل سوم: روش شناسی و ابزار پژوهش… ۵۱
مقدمه ۶۱
۱٫ روش پژوهش…. ۶۱
۲٫ جامعه آماری.. ۶۱
۳٫ نمونه و روش نمونه گیری: ۶۱
۴٫ ابزارهای گردآوری اطلاعات… ۶۱
۵٫ پروتکل آموزشی ایماگوتراپی.. ۶۳
۶٫ پروتکل درمان استراتژیک ارتباط بین زوجین.. ۶۷
فصل چهارم: یافتههای پژوهش… ۶۱
مقدمه ۷۱
۱٫ یافتههای توصیفی.. ۷۱
۱۰٫ یافتههای استنباطی پژوهش…. ۷۴
فصل پنجم: بحث و نتیجه گیری.. ۶۸
مقدمه ۷۸
۱٫ بحث پیرامون فرضیه اول پژوهش…. ۷۸
۲٫ بحث پیرامون فرضیه دوم پژوهش…. ۷۸
۳٫ بحث پیرامون فرضیه سوم پژوهش…. ۷۹
۴٫ بحث پیرامون فرضیه چهارم پژوهش…. ۷۹
۵٫ بحث پیرامون فرضیه پنجم پژوهش…. ۸۰
۶٫ بحث پیرامون فرضیه ششم پژوهش…. ۸۰
۷٫ محدودیت های پژوهش…. ۸۱
۸٫ پیشنهادهای پژوهشی.. ۸۱
۸٫ ۱٫ پیشنهادهای پژوهش…. ۸۱
۸٫ ۲٫ پیشنهادهای اجرایی.. ۸۱
۹٫ منابع.. ۸۲
هنوز بررسی‌ای ثبت نشده است.