رابطه بین مسئولیت پذیری اجتماعی شرکت و عمکرد مالی در شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادر

رابطه بین مسئولیت پذیری اجتماعی شرکت و عمکرد مالی در شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادر

چکیده

پژوهش به دنبال تعیین میزان رابطه بین مسئولیت پذیری اجتماعی شرکت و عمکرد مالی آن است. این پژوهش از نظر هدف، پژوهش کاربردی و از نظر روش و شیوه پژوهش نیز توصیفی- پیمایشی و از نوع همبستگی به شمار می رود. از روش کتابخانه ای در تدوین مبانی نظری و در مرحله بررسی میدانی از پرسشنامه استاندارد بومی سازی شده (برای سنجش مسئولیت پذیری اجتماعی) و صورت های مالی و یادداشت های توضیحی شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار(برای سنجش عملکرد مالی) استفاده گردیده است و روایی و پایایی پرسشنامه نیز از طریق روش های مربوطه به تأیید رسیده است.

جامعه آماری پژوهش شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران می باشد و از روش تصادفی ساده جهت جمع آوری نمونه آماری بهره گرفته شده و برای تعیین حجم آن نیز فرمول کوکران مورد استفاده قرار گرفته است. همچنین در تجزیه و تحلیل داده ها از روش های آمار توصیفی و آمار استنباطی متناسب بهره گرفته شده است.

نتایج پژوهش نشان دادند که بین مسئولیت اجتماعی و سود بلندمدت رابطه معنادار و مثبت وجود دارد. وجود رابطه معنادار و مثبت بین رضایتمندی کارکنان، کیفیت محصول و مشارکت اجتماعی با سود بلند مدت و عدم رابطه معناداری مسائل زیست محیطی و تنوع در نیروی کار با سود بلندمدت به تأیید رسید. همچنین این نتایج نشان داد که بین مسئولیت اجتماعی و ابعاد آن با سود کوتاه مدت رابطه معناداری وجود ندارد. مشخص گردید که بین اندازه و ریسک شرکت با سودآوری شرکت رابطه معناداری وجود ندارد. از سوی دیگر بر اساس معادله رگرسیون بدست آمده و نتایج حاصل از تحلیل مسیر در این پژوهش، به ترتیب مشارکت اجتماعی، کیفیت محصول و رضایتمندی کارکنان بر سود بلند مدت اثر گذار هستند. در پایان با استخراج نتایج و یافته های پژوهش، پیشنهاداتی ارائه گردید.

واژگان کلیدی: مسئولیت پذیری اجتماعی، رضایتمندی کارکنان، کیفیت محصول/ خدمت، مشارکت اجتماعی، مسائل زیست محیطی، تنوع نیروی کار، عملکرد مالی ،صنعت داروسازی ایران

مقدمه

قرن بیست و یکم مدتی است که شروع شده است و ارزشهای مصرف کنندگان به مدد پویایی و آهنگ پر شتاب رشد جامعه ی اطلاعاتی و گسترش اقتصاد بدون مرز، با تنوعی بیش از هر زمان دیگر به سرعت در حال رشد است. مدیریت اقتصادی در چنین فضایی هم باید چشم اندازی جهانی داشته باشد و هم پاسخگوی نیازها و دل مشغولی های محلی. پیروزی و شکست برای شرکت، چه بزرگ و چه کوچک بستگی به سرعت و چالاکی سازگاری با تغییرات در بسیاری از جبهه ها دارد. ما در آغاز عصر جدیدی قرار داریم که مدیران با چالش های دشوار و خطرپذیری های بالا روبه رو هستند. با این حال یک بنگاه اقتصادی که برای نیل به اهداف خود فعالیت می کند و مسئولیت خود را بخوبی می شناسد و در اجرای وظایف روزانه درنگی روا نمی دارد، می تواند به موفقیت و رشد دلخواه نائل آید. (ماتسوشیتا و کونوسوکه، ۱۳۹۰، ۱۳)

موضوع مسئولیت اجتماعی سازمان در عصر حاضر به طور روز افزون مورد توجه خاصی قرار گرفته است. در بحث از مسئولیت اجتماعی سازمان ها، به اثراتی توجه می شود که سازمان ها بر جامعه یا زیستگاه خود می گذارند. چون سازمان ها تأثیر عمده ای بر سیستم اجتماعی دارند، بنابراین فعالیت آنها باید به گونه ای باشد که اثرات مثبت حاصل از آن را به حداکثر برسانند و اثرات منفی را به حداقل کاهش دهند و به عنوان تأثیرگذارترین عضو جامعه، نگران نیازها و خواسته های درازمدت جامعه باشند و در جهت رفع معضلات جامعه بکوشند. بدین ترتیب، مسئولیت اجتماعی تدابیر و رفتارهای تجاری در حوزه هایی نظیر نیروی کار و استخدام (مثل سلامت و ایمنی کارکنان)، حقوق بشر، اقدامات تجاری ناعادلانه، حاکمیت سازمانی، جنبه های زیست محیطی، بازار و مسائل مصرف کننده، مشارکت جامعه و توسعه اجتماعی را در برمی گیرد.  (&  Lee, 2011, 792 Inoue)

از طرفی هر سازمانی با انجام فعالیت ها و با توجه به عملکرد خود سعی در تحقق اهداف دارد تا به نتایج غیرملموس هم چون افزایش رضایت ذی نفعان و هم چنین نتایج عینی و ملموس، هم چون نتایج اقتصادی و مالی دست یابد. عواملی مانند  پاسخ گویی، مقررات زدایی، تمرکز زدایی، شفاف سازی (هیوز^[۱] (۱۹۹۸، فرهنگ سازمانی، تعهد سازمانی (عبدالرشید^[۲] ۲۰۰۳)، یادگیری سازمانی و ظرفیت مدیریت دانش (لین و کیو^[۳] ۲۰۰۷)، مشارکت جویی (واگنر^[۴] ۱۹۹۴)، انتظارات ذی نفعان (مولین ^[۵]۲۰۰۷)،  اهداف و استراتژی ها، ساختار سازمانی، مسئولیت پذیری اجتماعی (انو و لی^[۶] ۲۰۱۱)، همه بر عملکرد یک سازمان موثر هستند. اما امروزه شک و سوءظن نسبت به عملکرد شرکت ها بالا گرفته و مردم مشروعیت ارزش های مادی که هدایت کننده زندگی مدرن است، را به زیر سئوال برده اند. نگرانی مردم این است که شرکت ها نسبت به اعمال، برنامه ریزی ها وسیاست های خود به جامعه جهانی پاسخگو نیستند. فعالان طرفدار محیط زیست، گروه های حقوق بشر، اتحادیه های تجاری و بسیاری از شهروندان آگاه و هوشیار خواستار آن هستند که شرکت ها نسبت به مردم پاسخگو باشند. اکنون گروه های مختلف اجتماعی در این زمینه با یکدیگر هم عقیده شده اند که شرکتها باید در خدمت رفع نیازهای مردم باشند، نه مردم در خدمت برآوردن نیازهای شرکت های بزرگ .بر این اساس شرکت ها و سازمان هایی که با جدیت حاکمیت و استانداردهای مسئولانه اجتماعی را بپذیرند و بدان عمل کنند، شاهد توفیق و ارتقاء عملکرد خود خواهند بود، همچنین خواهند توانست اعتماد مردم و بازار را نسبت به محصولات شان، بیش از پیش جلب کرده و تصمیم گیری های خودسرانه و نامطلوب، و گریز از مسئولیت فردی را کاهش دهند(صالح امیری ،۱۳۸۷، ۱۳۴).از این رو این پژوهش سعی دارد که مسئولیت پذیری اجتماعی سازمان ها را در راستای ارتقای عملکرد مالی آنها مورد بررسی قرار دهد تا با مشخص شدن نتایج آن راهکارهای کاربردی جهت بالا بردن سطح مسئولیت پذیری اجتماعی ارائه نماید.

بیان مساله

اساساً یک سازمان بر حسب نیازی عمومی و اجتماعی بوجود می آید. خواه این نیاز از طریق عامه مردم یا قشری خاص احساس شود، یا آنکه از سوی بنیان گزاران سازمان مطرح گردد. آنچه مسلم است مبنای ایجاد سازمان نیاز به تولید کالا یا ارائه خدمت به جامعه می باشد. به عبارتی یک جامعه دارای نیازهای مختلفی است که برای تأمین آنها حاضر است هزینه هایی را متحمل شود. انجام هزینه های فوق می تواند انگیزه ای باشد برای کسب درامد سازمان هایی که در داخل جامعه و یا حتی خارج از آن به منظور تأمین این نیازها بوجود می آیند. هر چه نیاز اجتماعی گسترده تر و عمیق تر باشد، امکان افزایش درآمد و توسعه سازمان نیز بیشتر است. این در صورتی است که سازمانها برای آنکه به اهداف خود نایل شوند، مجبور باشند با بخشها و گروههای مختلف دیگر جامعه ارتباط داشته و خود را ملزم به ارضاء نیازهای آنها بدانند. بدین ترتیب می توان گفت که در واقع نه سازمان می تواند خود را از جامعه جدا کند و نه جامعه می تواند بدون سازمان زندگی کند. بنابراین هر تصمیمی که سازمان اتخاذ کند یا به هر عملی که مبادرت ورزد به نحوی روی جامعه تأثیر می گذارد. و از طرف دیگر هر برداشت و طرز تلقی که جامعه ازتصمیمات و اقدامات سازمان بکند روی اعتبار و بقای سازمان تأثیر می گذارد.  (الوانی،۱۳۷۷ ،۲)

یکی از مهم ترین مباحثی که در حال حاضر بسیاری از سازمان ها تلاش می کنند از طریق آن مقبولیت بیشتری کسب نمایند، بحث مسئولیت پذیری اجتماعی سازمان است. مسئولیت پذیری اجتماعی در جهت برقراری مشروعیت اقدامات سازمان در جامعه، از طریق توجه اولیه به نیازها و دغدغه های ذی نفعان تلاش می کند. موفقیت مسئولیت پذیری اجتماعی در یک سازمان نشانگر این است که تا چه حد آن سازمان توانسته است به خوبی نیازهای ذی نفعان را جهت یابی کرده و پاسخگو باشد. مسئولیت پذیری به معنای ارزش قائل شدن برای ارتباطات به هم وابسته ای است که بین سازمان، گروههای ذی نفع، نظام اقتصادی و جوامع وجود دارد. مسئولیت پذیری اجتماعی شیوه ای است برای پیشنهاد ایده های سیاست گذاری درعمل به تعهدات سازمان در قبال جامعه و ابزاری است که به کمک آن می توان منافع سازمان و جامعه را در عمل به تعهدات، معین نمود.  (Chandler, 2006,10)

مفهوم طرف های ذی نفع، که به صورت گروه هایی از مردم که به نحوی بر سازمان و فعالیتهای آن تأثیرمی گذارند و یا تحت تأثیر آنها قرار می گیرند، تعریف می شود و درسازمان های مختلف با یکدیگر تفاوت دارند. این مفهوم شامل اما نه محدود به سهامداران، مالکان، کارکنان، مشتریان،تأمین کنندگان و عرضه کنندگان به عنوان ذی نفعان اولیه و محیط طبیعی و اجتماعی به عنوان ذی نفعان عمومی می شود. (&  Lee, 2011, 791 Inoue)

امروزه برای اجرای مناسب مسئولیت های اجتماعی شرکت بر اهمیت حیاتی منابع انسانی تاکید میشود. مشارکت کارکنان یک عامل موفقیت اساسی برای عملکرد مسئولیت اجتماعی شرکت است. مدیران منابع انسانی باید از ابزارها و فرصت ها استفاده کنند تا کارکنان را در استراتژی مسئولیت اجتماعی درگیر کنند. از طرفی سازمان ها زمانی به بهترین نحوه می توانند جایگاه خود را پیدا کنند که ارزش های متغیر و حساس محیط بازاری که در آن فعالیت می کنند را انعکاس دهند. این امر که شرکت ها توان برآوردن نیازهای مشتریانی را که خواسته های آنها پیوسته در حال افزایش است را داشته باشند، بسیار مهم تلقی می شود. مسئولیت پذیری اجتماعی از سازمان ها می خواهد که در منصفانه بودن کارهای شان اطمینان حاصل کنند و در جامعه ای که به فعالیت مشغول اند مشارکت مثبت داشته باشند. مهم ترین نکاتی که در چارچوب مسئولیت های اجتماعی مورد توجه قرار میگیرد، رعایت الزام های حقوق بشر در بنگاه های اقتصادی، ازجمله عدم تبعیض بین جنسیت نیروی کار، تعلق مزد بدون توجه به رنگ پوست، جنسیت، نژاد، مذهب و نیروی کار و مسئولیت در قبال حفظ محیط زیست می باشد که بعد از تخریب، قابل بازگشت نیست . (&  Lee, 2011, 794 Inoue)

از سویی دیگر عامل انگیزش یک سازمان تجاری “سود” است. شرکت سعی می کند تا آنجا که میتواند سود و ثروت را به حداکثر برساند تا بدین وسیله کارایی سازمان را حفظ کرده و از مزایای موجود نوآوری و کمک به رشد استفاده کند. سودها از طریق رقابت بازار در حدی معقول و مناسب حفظ خواهند شد و شرکت را به پیگیری منافع شخصی خود تا آنجا که افزایش رفاه عمومی جزئی از تصمیم ملونشان نباشد هدایت می کند. (حساس یگانه ،۱۳۸۴، ۲۰)

اما آنچه که اهمیت می یابد برقراری توازن بین دو هدف مسئولیت اجتماعی سازمان و سود در دوره های کوتاه مدت و بلند مدت است. دو هدفی که شاید در نگاه اول در تضاد با هم به نظر برسند. سود برای یک شرکت مسئله ای حیاتی است و در واقع شرکتی که سودآور نباشد دیر یا زود از صحنه رقابت حذف خواهد شد. در عین حال تأمین مسئولیت های اجتماعی شرکت، هزینه هایی در بردارد. این هزینه ها ممکن است شامل خرید تجهیزات جدیدی که به محیط زیست آسیب کمتری می رساند؛ تغییر ساختار مدیریتی و یا ایجاد کنترل های کیفیت شدیدتر باشد (صنوبر و همکاران،۱۳۸۹ ،۲۹). اگر این هزینه ها در کوتاه مدت بررسی شوند، قابل توجه خواهند بود. همین مسأله باعث می شود تا مدیران به هنگام تصمیم گیری برای مشارکت و حضور فعالانه در برنامه های مسئولیت اجتماعی دچار تردید شوند که آیا تأمین مسئولیت اجتماعی خطری برای سود شرکت نخواهد داشت؟

روابط بین اهداف سودآور و اهداف اجتماعی، برای بقا و موفقیت و ارزش سازمان مهم می باشد.

درست است که یک سازمان برای بقای خود نمی تواند فعالیت های سودآور و تولید کننده ثروت را نادیده بگیرد، ولی اگر چنین سازمانی خواهان حیاتی فراتر از مدت کوتاهی باشد، باید اهداف سود و ثروت زایی خود را از طریق شیوه هایی دنبال کند که برای جامعه قابل قبول باشد. به عبارت دیگر در واقع ما به سازمان هایی نیاز داریم که از نظر اقتصادی و اجتماعی کارامد باشند. سازمانی که بتواند هر دو دسته هدف را تأمین کند، بهتر مورد پذیرش عمومی قرار می گیرد. وظیفه مشکل سازمان این است که با توجه به الویت هایی که در جامعه وجود دارد، بین خروجی های اقتصادی و اجتماعی خود تعادل ایجاد کند. پیدا کردن این تعادل حیاتی میان هدف های سودآور و هدف های اجتماعی، کلید مسئولیت اجتماعی سازمان ها می باشد.  (الوانی ،۱۳۷۷ ،۷۰)

در سالهای اخیر در سطح جهان، پیشرفت های قابل ملاحظه ای در زمینه مسئولیت پذیری اجتماعی شرکتها صورت گرفته و مدیران و سازمان ها توجهاتی به این مفهوم داشته اند. با این حال این مفهوم در شکل امروزین خود به عنوان یک مفهوم و فرایند مدیریتی تازه و جدید است؛ و اجزای   تشکیل دهنده و ابعاد آن در هاله ای از ابهام قرار دارند. به گونه ای که به نظر می رسد در برخی از سازمانها، رضایت کارکنان، کیفیت محصول، حفظ محیط زیست و رعایت حقوق افراد(معلولین و جنسیت های و اقلیت های مختلف) در فرآیند استخدام، به عنوان ابعادی از این مفهوم نادیده انگاشته  می شوند. به عبارتی تلاش هریک از بازیگران جهان رقابتی چون شرکت ها و جامعه مدنی در این راستا بوده که این مفهوم را زنده نگاه داشته و ترویج دهند، ولی هر یک از این بازیگران از زوایه دید خود به این موضوع نگریسته و انتظاراتی از این مفهوم داشته اند.

سازمان بورس از ابزارهای لازم برای ترویج مسئولیت اجتماعی، ملزم کردن شرکت ها به تعهد اجتماعی و مسئولیت پذیر کردن آنها برخوردار است. به عبارتی این شرکت ها از یکسو بدلیل نقش داشتن تعداد کثیری سهامدار در اداره شرکت و برخوردار بودن از قدرت اقتصادی – اجتماعی، توانایی لازم برای ایفای نقش مسئولیت اجتماعی را بیش از سایر شرکت ها در ایران دارند. و از سویی دیگر سازمان بورس میتواند با اعمال قوانینی، گزارش دهی اجتماعی و زیست محیطی شرکتها را برای شرکت های سهامی عام پذیرفته شده در بورس اجباری کند (امیدوار،۱۳۸۷،۵۳). براین اساس مساله این پژوهش بر این مبناست که آیا در واحدهای مورد بررسی که همان شرکت های دارویی پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار می باشند، مسئولیت پذیری اجتماعی شرکت توانسته رابطه معنی دار با عملکرد مالی شرکت داشته باشد یا خیر. چرا که در صورت وجود چنین رابطه ای شرکت های مورد بررسی این پژوهش و سایر شرکتها می توانند با تقویت ابعاد مسئولیت پذیری اجتماعی به مزیت های مهمی ازجمله افزایش سود و ارزش شرکت دست یابند.

فهرست مطالب

چکیده فارسی. ۱

فصل اول. ۲

کلیات  پژوهش… ۲

مقدمه. ۳

۱-۱- بیان مسئله. ۵

۱-۲- ضرورت و اهمیت پژوهش.. ۷

۱-۳- هدف های پژوهش.. ۹

۱-۴- سؤال های پژوهش.. ۱۰

۱-۵- فرضیه های پژوهش.. ۱۰

۱-۶- متغیرهای پژوهش.. ۱۱

۱-۷- روش پژوهش.. ۱۲

۱-۸- جامعه و نمونه آماری.. ۱۲

۱-۹- روش و ابزار گردآوری اطلاعات.. ۱۲

۱-۱۰- روش تجزیه و تحلیل داده ها ۱۳

۱-۱۱- قلمرو پژوهش.. ۱۳

۱-۱۲- تعریف نظری و عملیاتی متغیرهای پژوهش.. ۱۴

۱-۱۲-۱ مسئولیت پذیری اجتماعی. ۱۴

۱-۱۲-۲ عملکرد مالی. ۱۷

جدول۱-۲ شاخص های عملکرد مالی. ۱۷

۱-۱۳- مدل مفهومی پژوهش: ۱۷

شکل۱-۱ مدل مفهومی تحقیق. ۱۸

شکل۲-۲مدل مفهومی تحقیق. ۱۸

شکل۳-  ۳مدل مفهومی تحقیق. ۱۹

خلاصه فصل اول. ۱۹

فصل دوم. ۲۰

بخش اول. ۲۱

مسئولیت پذیری اجتماعی. ۲۱

۲-۱-۱ تعریف مسئولیت پذیری اجتماعی سازمان. ۲۲

۲-۱-۲سیر تحول رویکرد مسئولیت پذیری اجتماعی در سازمان ها ۲۳

۲-۱-۲-۱  سال ۱۹۳۲٫ ۲۳

۲-۱-۲-۲ سال ۱۹۷۰٫ ۲۳

۲-۱-۲-۳  سال ۱۹۷۹٫ ۲۳

۲-۱-۲-۴ سال ۲۰۰۳٫ ۲۳

۲-۱-۲-۵  سال ۲۰۰۵٫ ۲۳

۲-۱-۲-۶  سال ۲۰۰۷٫ ۲۳

جدول۲-۱ سیر تحول رویکرد مسئولیت پذیری اجتماعی. ۲۴

۲-۱-۳ اهمیت و ضرورت توجه به مسئولیت اجتماعی. ۲۴

۲-۱-۳-۱اهمیت پرداختن به مسئولیت پذیری اجتماعی از منظر جامعه. ۲۴

۲-۱-۳-۲ اهمیت پرداختن به مسئولیت پذیری اجتماعی از منظر سازمان. ۲۵

۲-۱-۴ دیدگاه های مسئولیت اجتماعی. ۲۶

۲-۱-۴-۱ دیدگاه کلاسیک ها ۲۶

۲-۱-۴-۲ دیدگاه خیرخواهی و قیومیت.. ۲۷

۲-۱-۴-۳ دیدگاه اقتصادی – اجتماعی. ۲۷

۲-۱-۵ استراتژی های مسئولیت پذیری اجتماعی. ۲۷

۲-۱-۵-۱ استراتژی واکنشی. ۲۷

۲-۱-۵-۲ استراتژی تطبیقی. ۲۸

۲-۱-۵-۳ استراتژی اثرگذار. ۲۸

۲-۱-۶ انواع مسئولیت اجتماعی. ۲۸

۲-۱-۷ شاخص های مسئولیت پذیری اجتماعی. ۲۸

۲-۱-۸ابعاد مسئولیت پذیری اجتماعی در سازمان و جامعه. ۲۹

شکل۲-۱ ابعاد مسئولیت پذیری اجتماعی، منبع: (قدرتی ،۱۳۹۲ ،۳۶ ) ۳۰

۲-۱-۹ مدل های مسئولیت پذیری اجتماعی شرکت.. ۳۱

۲-۱-۹-۱ مدل سلسله مراتبی مسئولیت پذیری اجتماعی شرکت.. ۳۱

شکل۲-۲ مدل سلسله مراتبی مسئولیت پذیری اجتماعی شرکت، منبع:  ( Ma,2012,438) 32

جدول۲-۲ اجزاء مسئولیت اقتصادی و حقوقی، منبع: (قدرتی ،۱۳۹۲ ،۲۸ ) ۳۳

جدول۲-۳ اجزاء مسئولیت اختیاری و اخلاقی، منبع: (قدرتی ،۱۳۹۲ ،۳۰) ۳۴

۲-۱-۹-۲  مدل پهلو به پهلو مسئولیت پذیری اجتماعی شرکت.. ۳۴

شکل۲-۳ مدل پهلو به پهلو مسئولیت اجتماعی شرکت، منبع: ( Ma,2012,438) 34

۲-۱-۹-۳  مدل ستاره ای مسئولیت پذیری اجتماعی شرکت.. ۳۵

شکل۲-۴ مدل ستاره ای مسئولیت پذیری اجتماعی شرکت ،منبع: ( Ma, 2012,438) 35

۲-۱-۹-۴  مدل هماهنگی مسئولیت پذیری اجتماعی شرکت.. ۳۵

شکل۲-۵ مدل هماهنگی مسئولیت پذیری اجتماعی شرکت، منبع: Ma,2012,429) ) 36

۲-۱-۱۰ سنجش مسئولیت پذیری اجتماعی. ۳۶

جدول۲-۴ شاخص های مسئولیت پذیری اجتماعی، منبع: Inoue & Lee,2011,795)) 37

۲-۱-۱۰-۱ رضایتمندی کارکنان. ۳۸

۲-۱-۱۰-۱-۱ جذب و به کار گماری.. ۳۹

۲-۱-۱۰-۱-۲ آموزش و بهسازی.. ۳۹

۲-۱-۱۰-۱-۳  نظام پاداش و جبران خدمت.. ۳۹

۲-۱-۱۰-۱-۴  برنامه های ایمنی و سلامت کارکنان. ۳۹

۲-۱-۱۰-۱-۵ ارتباط  مطلوب با اتحادیه. ۴۰

۲-۱-۱۰-۱-۶  مشارکت کارکنان. ۴۰

۲-۱-۱۰-۱-۷ مزایای بازنشستگی. ۴۰

۲-۱-۱۰-۲ کیفیت محصول. ۴۱

۲-۱-۱۰-۲-۱ نوآوری.. ۴۱

۲-۱-۱۰-۲-۲  کمک به مشتریان از لحاظ اقتصادی محروم ۴۲

۲-۱-۱۰-۳ مشارکت اجتماعی. ۴۲

۲-۱-۱۰-۳-۱ کمک های خیریه. ۴۳

۲-۱-۱۰-۳-۲ حمایت برای آموزش.. ۴۳

۲-۱-۱۰-۳-۳ حمایت برای مسکن. ۴۴

۲-۱-۱۰-۳-۴ فعالیت های داوطلبانه. ۴۴

۲-۱-۱۰-۴ محیط طبیعی. ۴۴

۲-۱-۱۰-۴-۱  استفاده از انرژی پاک.. ۴۴

۲-۱-۱۰-۴-۲  پیشگیری از آلودگی. ۴۵

۲-۱-۱۰-۴-۳  بازیافت.. ۴۵

۲-۱-۱۰-۴-۴ محصول و خدمات پایدار. ۴۶

۲-۱-۱۰-۵  تنوع در نیروی کار. ۴۶

۲-۱-۱۰-۵-۱ واگذاری به زنان و گروه اقلیت.. ۴۷

۲-۱-۱۰-۵-۲ ارتقای زنان ویا کارکنان اقلیت.. ۴۷

۲-۱-۱۰-۵-۳ استخدام معلولین. ۴۸

۲-۱-۱۱ پیوستار مسئولیت اجتماعی. ۴۸

۲-۱-۱۲ پیامدهای توجه به مسئولیت پذیری اجتماعی. ۴۹

جدول۲-۵ پیامدهای توجه به مسئولیت پذیری اجتماعی، منبع: ( حمید علیخانی، ۱۳۹۰، ۹۰ ) ۴۹

۲-۱-۱۳ دیدگاه های نظری پیرامون مسئولیت اجتماعی. ۵۱

جدول۲-۶ دیدگاه های مسئولیت پذیری اجتماعی، منبع: ( ( Robbins  & Coulter , 2007 ,10. 51

۲-۱-۱۴ راهکارهای ترویج مسئولیت پذیری اجتماعی. ۵۲

شکل۲-۶ الگویی اجرایی برای شکل گیری مسئولیت پذیری اجتماعی در درون سازمان ها ۵۲

شکل۲-۷ سیاست گذاری ترویج مسئولیت اجتماعی شرکتی، منبع: (امیدوار،۱۳۸۷ ،۶۵) ۵۴

۲-۱-۱۵ راهبردهای اساسی انجام مسئولیت پذیری اجتماعی. ۵۵

۲-۱-۱۶ رابطه ی مسئولیت اجتماعی با عملکرد شرکت.. ۵۵

۲-۱-۱۷ رابطه ی مسئولیت اجتماعی با عملکرد مالی. ۵۶

۲-۱-۱۸ رابطه مسئولیت پذیری اجتماعی و بهره وری سازمان. ۵۷

۲-۱-۱۹ رابطه مسئولیت پذیری اجتماعی و اخلاق کار در مدیریت کیفیت نوین. ۵۸

شکل۲-۸ مسئولیت پذیری اجتماعی و اخلاق کار در مدیریت کیفیت نوین،منبع:(Wood,1991,698) 59

۲-۱-۲۰ رابطه ی مسئولیت پذیری اجتماعی با شهرت شرکت.. ۵۹

۲-۱-۲۱ رابطه مسئولیت پذیری اجتماعی با پاسخگویی. ۶۰

۲-۱-۲۲ رابطه ی مسئولیت اجتماعی با شهروند شرکتی. ۶۰

۲-۱-۲۳ رابطه مسئولیت اجتماعی با شرایط اقتصادی.. ۶۱

۲-۱-۲۴ نمونه اقدامات شرکت ها در حوزه مسئولیت اجتماعی. ۶۲

فصل دوم. ۶۳

بخش دوم. ۶۴

عملکرد مالی. ۶۴

۲-۲-۱ تعریف عملکرد سازمان. ۶۵

جدول۲-۷ تعریف عملکرد ۶۶

۲-۲-۲عوامل موثر بر عملکرد ۶۶

جدول۲-۸ عوامل موثر بر عملکرد ۶۷

۲-۲-۳ استانداردهای عملکرد ۶۸

۲-۲-۴ مدیریت عملکرد ۶۸

۲-۲-۵ ارزیابی عملکرد ۷۰

۲-۲-۶ دلایل و ضرورت انجام ارزیابی عملکرد ۷۰

۲-۲-۷ دیدگاه های سنتی و نوین در ارزیابی عملکرد ۷۱

جدول۲-۹ ویژگی های دیدگاه های سنتی و نوین در ارزیابی عملکرد، منبع: (طبرسا، ۱۳۷۸، ۶) ۷۲

۲-۲-۸ مقیاس ارزیابی عملکرد ۷۲

۲-۲-۹ ابعاد ارزیابی عملکرد ۷۳

۲-۲-۱۰ شاخص های ارزیابی عملکرد از دیدگاه های مختلف.. ۷۴

جدول۲-۱۰ شاخص های ارزیابی عملکرد ۷۵

۲-۲-۱۱الگوهای سیستم ارزیابی عملکرد ۷۵

۲-۲-۱۱-۱ الگو فرآیند تحلیل سلسله مراتبی. ۷۶

۲-۲-۱۱-۲  نظام مدیریت کیفیت ایزو. ۷۶

۲-۲-۱۱-۳  هرم عملکرد ۷۶

۲-۲-۱۱-۴  نظام کارت امتیازی متوازن ۷۷

۲-۲-۱۱-۵  فرایند کسب و کار. ۷۷

۲-۲-۱۱-۶ چارچوب مدوری و استیپل. ۷۸

۲-۲-۱۱-۷  روش تحلیل ذی نفعان. ۷۸

شکل۲-۹ پیوستار توجه به نیازهای ذی نفعان ،منبع: Robbins & Coulter , 2007 ,12  )) ۷۹

۲-۲-۱۱-۸  نظام مدیریت بر مبنای هدف.. ۷۹

۲-۲-۱۱-۹ نظام مدیریت کیفیت جامع. ۸۰

۲-۲-۱۱-۱۰  روش مالکوم بالدریج. ۸۰

شکل۲-۱۰ روش مالکوم بالدریج،منبع: (www.quality.nist.gov) 81

۲-۲-۱۱-۱۱ مدل تعالی سازمان. ۸۱

شکل۲-۱۱مدل تعالی سازمان، منبع: (EFQM, 2005) 81

۲-۲-۱۲ روش های ارزیابی عملکرد ۸۱

فصل دوم. ۸۳

بخش سوم. ۸۴

پیشینه پژوهش… ۸۴

۲-۳-۱ پیشینه داخلی. ۸۵

جدول۲-۱۱ پیشینه داخلی. ۸۷

۲-۳-۲ پیشینه خارجی. ۹۲

جدول۲-۱۲ پیشینه خارجی. ۹۳

۲-۳-۳ خلاصه فصل دوم ۹۶

فصل سوم. ۹۷

روش شناسی تحقیق. ۹۷

مقدمه. ۹۸

۳-۱- روش شناسی پژوهش.. ۹۸

۳-۲- متغیر های پژوهش و نحوه محاسبه آنها ۹۸

۳-۳- روش جمعآوری دادهها ۱۰۰

۳-۴- ابزار سنجش تحقیق. ۱۰۱

جدول۳-۱- مقیاس مولفه های مسئولیت پذیری اجتماعی. ۱۰۱

۳-۵-  رواییو پایایی پرسشنامه. ۱۰۳

۳-۵-۱- روایی. ۱۰۳

۳-۵-۲-پایایی. ۱۰۳

۳-۶- جامعه، نمونه آماری و روش نمونه گیری.. ۱۰۴

۳-۷- قلمرو تحقیق. ۱۰۶

۳-۸- ماهیت و منابع داده ها ۱۰۶

۳-۹- روش‌ها و ابزار تجزیه و تحلیل اطلاعات.. ۱۰۷

فصل چهارم. ۱۰۸

تجزیه و تحلیل داده ها ۱۰۸

۴-۱-مقدمه. ۱۰۹

فهرست منابع و مآخد. ۱۳۷