سامانه انتخاب ژورنال
امروزه به دلیل افزایش تعداد مجلات، انتخاب یک مجله مناسب و معتبر بسیار سخت و دشوار است. آکادمی الماس اولین مرکز پژوهشی در ایران است که جهت جلوگیری از گمراهی دانشجویان “سامانه انتخاب ژورنال” را راه اندازه کرده است تا دانشجویان بتوانند مجله معتبر ISI و متناسب با رشته و موضوع خود را انتخاب کنند و در دام مجلات بلک لیست نیفتند. همه مجلات ISI متناسب با رشته طبقه بندی شده اند و روزانه این مجلات توسط کادر مجرب آکادمی الماس بروز رسانی می شوند. امید است که در آینده ای نزدیک علاوه بر مجلات ISI، مجلات ISC، مجلات علمی پژوهشی و دیگر مجلات معتبر نیز تحت این سامانه قابل دسترسی باشند.
ژورنال یا مجله علمی چیست؟
ژورنال یا مجله علمی نشریه‌ای است که به صورت منظم پژوهش‌هایی را در زمینه یک رشته دانشگاهی خاص با استفاده از داوری منتشر می‌کند. محتویات این نشریات در قالب مقاله عرضه شده و غالباً شامل تحقیقات دست اول، مقالات مروری و فصل های کتاب هستند. هدف از یک ژورنال یا مجله علمی دادن فرصتی به محققان در “اثر گذاشتن بر دانش دیگران، مشارکت در بهبود دانش، و دستیابی به تکامل فلسفی و علمی است”. ژورنال های علمی با چاپ مقالات و نتایج پژوهش های محققان سراسر جهان به ایجاد ساختار نظام مند در علم کمک می‌کنند، به این صورت که می‌توان با دنبال کردن ارجاعات مختلف در این نشریات، روند حرکت علم و رشد آن را نیز بررسی کرد.
ضریب تأثیر (Impact Factor) یک ژورنال چیست؟
ژورنال‌های علمی بسیار زیادی در حال حاضر به شکل‌های مختلف چاپ کاغذی یا فقط به صورت آنلاین انتشار می یابند و چندین سایت مهم به نمایه و ارائه فهرست آن ها می پردازند. یکی از پارامترهای اصلی جهت تعیین سطح علمی و اعتبار یک ژورنال ضریب تاثیر می باشد. ضریب تاثیر توسط Eugene Garfield بنیانگذار موسسه Institute for Scientific Information (که با نام ISI شناخته می شود) تعریف و تدوین شد. ضریب تاثیر یک ژورنال علمی، بیانگر میانگین تعداد استنادها (ارجاعات یا citations) مقالات آن ژورنال درسایر ژورنال ها و مراجع علمی است. این ضریب در واقع بیانگر اعتبار آن ژورنال در زمینه پژوهشی خود در میان سایر ژورنال ها می باشد.
ژورنال با نمایه‌های بین‌المللی
نمایه ISI
مؤسسه ISI خدمات مربوط به پایگاه‌های داده، فهرست کتاب‌ها و مقالات را ارائه می‌دهد. به‌طور اختصاصی این خدمات نمایه‌سازی نقل‌قول‌ها و تحلیل آنها است. این خدمات شامل نگهداری داده ها و نقل قول های مقالات هزاران نشریه دانشگاهی است که این خدمات از طریق سرویس پایگاه دادهISI’s Web of Science در دسترس است، این پایگاه داده به پژوهشگران این امکان را می‌دهد که بدانند کدام مقاله‌ها بیشتر مورد ارجاع قرار گرفته و چه مقالاتی از این مقاله مطلبی را نقل‌قول کرده‌اند. موسسه ISI نمایه های متفاوتی به شرح زیر دارد:
Science Citation Index Expanded
Arts & Humanities Citation Index
Social Sciences Citation Index
Emerging Sources Citation Index
نمایه Scopus
الزویر نام یکی از اولین و بزرگترین ناشرانی است که در زمینه چاپ مجلات و کتاب های علمی فعالیت می کند. موسسه الزویر شاخه های مختلفی دارد که فعالیت های متفاوتی انجام می دهند. پایگاه استنادی اسکوپوس (SCOPUS) یکی از این شاخه هاست که در زمینه نمایه کردن و ایندکس مجلات علمی دنیا فعالیت می کند. این موسسه یکی از چهار موسسه معتبر ایندکس کننده مجلات علمی است که از اعتبار علمی بالایی برخوردار می باشد. پایگاه اسکوپوس یکی از بزرگترین و معتبرترین پایگاه های علمی است که مجموعه بزرگی از نشریات، مجلات و مقالات علمی را شامل می شود. این پایگاه دارای ۵۵ میلیون کتاب و مقاله در قالب حدود ۲۲۰۰۰ عنوان مجله و کتاب در بیش از ۵ هزار انتشاراتی می باشد که ارقام و اعداد قابل توجهی می باشند. مجلات اسکوپوس از اعتبار علمی بالایی در ایران و کشورهای مختلف دنیا برخوردار است و در سرتاسر دانشگاه های دنیا مورد قبول می باشد.
نمایه PubMed
موسسه National Center For Biotechnology Information یا یه اختصار NCBI موسسه ای است که مجلات پابمد را ایندکس می کند و در زمینه مجلات این حوزه (پزشکی و زیست شناسی) استانداردهای علمی را برای رتبه دهی و نمایه کردن مجلات تعیین کرده است. کلمه پابمد که انگلیسی آن PUBMED است از ترکیب دو کلمه ساخته شده است. واژه PUB که مخفف کلمه PUBLIC به معنای عمومی می باشد و واژه MED که مخفف کلمه MEDLINE است. پابمد پایگاه بانک داده اطلاعاتی مجله های بیومدیکال در زمینه پزشکی و زیست شناسی می باشد و همچنین بانکی است برای چکیده های مقالاتی که توسط کتابخانه ملی پزشکی آمریکا تولید و ارایه می شود.
نمایه ISC
ISC (https://isc.gov.ir/fa ) نیز اولین نظام رتبه بندی استنادی در ایران می باشد و در صدد تجزیه و تحلیل مجلات علمی کشورهای اسلامی بر اساس معیارهای علم سنجی معتبر اسلامی می باشد . این پایگاه توسط مرکز منطقه‌ای اطلاع‌رسانی علوم و فناوری شیراز تهیه‌شده است که بر اساس معیارهای علمی معتبر، مجلات علمی کشورهای اسلامی را تجزیه و تحلیل می‌نماید. چاپ مقاله معمولاً در نشریات داخلی ازجمله نشریات علمی- پژوهشی روند طولانی‌تری را نسبت به ISC طی می‌کنند که این روند ممکن است تا ۱ سال هم طول بکشد. درحالی‌که ISC با معرفی بیش از ۸۰۰ مجله در داخل و خارج از کشور به پژوهشگران این فرصت را می‌دهد تا از این امکانات استفاده کنند و مقالات خود را در مجلات ISC به چاپ برسانند.
نمایه Emerging Sources Citation Index
اگر چه این نمایه زیر مجموعه ISI می باشد اما بر خود لازم دانستیم که در این رابطه توضیح مختصری ارائه نماییم. در اواخر سال ۲۰۱۵ به واسطه معرفی نمایه جدیدی تحت عنوان Emerging Sources Citation Index ، حجم بسیاری از ژورنال ها (در حال حاضر بالغ بر ۶۰۰۰ ژورنال) به Web of Science تامسون رویترز افزوده شدند. این ژورنال ها را اغلب نوظهور می نامند و سطح آن ها به مراتب پایین تر از سایر مجلات است و چاپ مقاله در این مجلات راحت تر می باشد.
ژورنال‌های بین‌المللی یا
International
این دسته از ژورنال ها تازه راه اندازی شده اند و سعی دارند که با پیشرفت و چاپ مقالات مناسب بتوانند تحت نمایه ISI یا دیگر نمایه های معتبر قرار بگیرند. در آینده ممکن است این مجلات تحت نمایه ISI دربیایند یا حتی ممکن است که بلک لیست شوند. خوشبختانه چاپ مقاله در این مجلات بسیار راحت و در زمان کوتاه انجام می شود اکثرا Open-Access هستند و برای چاپ مقاله هزینه دریافت می کنند. بدیهی است که این دسته از مجلات برای دفاع دکتری مورد قبول دانشگاه های کشور نیستند و فقط برای تقویت رزومه و ترفیع شغلی در بازه زمانی کوتاه مناسب هستند.
